Wie
maakte de runen op de runensteen van Jelling?
Onderzoek van het Nationaal Museum van Denemarken in Kopenhagen heeft
aangetoond wie de runen op de beroemde runensteen van Jelling heeft
gemaakt. Zoals elk persoon een eigen handschrift heeft, zo heeft ook
elke runenschrijver een eigen runenhandschrift. Lees verder
De Deense ringborgen
De Unesco heeft op haar zitting van september 2023 besloten om de vijf Deense ringborgen uit het einde van de tiende eeuw te erkennen als werelderfgoed. De vijf ringborgen zijn alle gebouwd in dezelfde periode
rondom het jaar 980 en hangen naar alle waarschijnlijkheid samen met
het geslaagde streven van Harald Blauwtand om van Denemarken een
verenigd koninkrijk onder zijn leiding te maken. Dezelfde Harald die
ook de twee grote runenstenen in Jelling liet plaatsen ter ere van
zijn vader Gorm en zijn moeder Thyra.
Er zijn vijf van deze ringborgen teruggevonden: Lees verder
De goudschat van Vindelev
In het
najaar van 2021 vinden twee amateurarcheologen bewapend met een
metaaldetector bij het dorp Vindelev in de buurt van Jelling in
Jutland, Denemarken een paar gouden voorwerpen. Ingeschakelde
archeologen van het museum in Vejle vinden na een dieper gravend
onderzoek een goudschat van bijna 800 gram verdeeld over 23
voorwerpen. Lees verder
Drie
scheepswrakken in de Oostzee
In het najaar van 2022 tijdens een
expeditie op de Oostzee ontdekt een team van het Sea War Museum in
Thyborøn in Denemarken drie scheepswrakken uit de 16e en 17e eeuw,
waaronder een Nederlands schip. De schepen verkeren in een
uitzonderlijk goede staat, dankzij de omstandigheden in dit deel van
de Oostzee, 25 zeemijlen te oosten van het Zweedse eiland Gotland. Lees verder.
De Deense hereniging
In 2020
was het 200 jaar geleden dat wat nu Zuid-Jutland heet, herenigd werd
met de rest van Denemarken. Er werden allerlei festiviteiten
georganiseerd om de hereniging te herdenken, maar de corona-pandemie
gooide roet in het eten. Een paar kleinere activiteiten konden
doorgang vinden, de grotere werden verplaatst naar dit jaar, 2021. en
gezien de stand van de pandemie in Denemarken gaan deze activiteiten
dit jaar wel door.
Even wat achtergrond, want hoezo hereniging? Lees meer.
Het schip dat niet kon zinken
Op
30
januari 1959 vertrok het vrachtschip 'Hans Hedtoft' uit Qaqortoq op
Groenland voor de laatste etappe van zijn reis naar Kopenhagen. Het
was de eerste reis van het schip, dat speciaal gebouwd was voor
tochten op de Noordelijke IJszee. Het schip kon winterstormen
doorstaan en langs ijsbergen navigeren. Lees verder.
Het meisje van Egtved
In het
jaar 1370 voor onze jaartelling werd een 16-18 jarig meisje begraven
in een grafheuvel bij Egtved in Jutland, Denemarken, gehuld in een
koeienhuid en bedekt met een wollen deken. In een schaal van
berkenbast had ze gegist vruchtensap en ze had een speld en een
haarnetje in een doosje van lindenbast.
Onderzoek wees uit dat ze niet uit Denemarken kwam, maar uit
Zuid-Duitsland. Of toch niet? Lees meer.
Een beroemde Deen minder?
Hamlet, prins van Denemarken, was geen Deen. Hij was een Ier.
Dat zegt althans dr. Lisa Collinson, expert in Oud-Noordse taal aan de universiteit van Aberdeen, Schotland.
Collinson is in de annalen gedoken op zoek naar de herkomst van de naam Hamlet, een naam die door Shakespeare onsterfelijk is gemaakt in zijn wereldberoemde tragedie uit het begin van de 17e eeuw.
De naam, is haar conclusie, stamt uit een nauwelijks bekende Keltische mythe uit de middeleeuwen.
De algemene opvatting tot nu toe is, dat Shakespeare de naam leende van een Scandinavische sage, waarin een persoon met de naam Amlothi voorkomt.
Maar volgens Lisa Collinson is het heel onwaarschijnlijk dat de naam Amlothi een Noordse oorsprong heeft, omdat de opbouw van de naam geen verbinding heeft met een bekend Noords woord.
Lisa Collinson zegt dat de naam Amlothi vermoedelijk afkomstig is van een Keltische mythe uit de 8e of 9e eeuw. De mythe gaat over een mythische koning die sociale taboes doorbreekt en op een gruwelijke manier aan zijn einde komt.
Bron: www.guardian.co.uk, webstek van de Britse krant The Guardian.
Een vikingmassagraf in Zuid-Engeland
51 skeletten van onthoofde mannen lagen er in een massgraf in Zuid-Engeland, bij de plaats Weymouth in Dorset. Ergens tussen 910 en 1030 zijn de mannen terechtgesteld. Uit onderzoek blijkt dat ze afkomstig waren uit Noorwegen, Zweden en Finland. Vermoedelijk maakten ze deel uit van een Deens leger. Vanuit Denemarken werden in deze periode meerdere grote, goed georganiseerde tochten ondernomen met als doel delen van Engeland te veroveren. Dat lukte ook voor een tijdje, van 1013 tot 1035 regeerden de Deense koningen Sven Vorkbaard en later zijn zoon Knud de Grote over Engeland.
Waarschijnlijk zijn de 51 mannen afgedwaald van het hoofdleger en kwamen in gevecht met een plaatselijke strijdmacht, waarna ze gevangen werden genomen en terechtgesteld. Bij de skeletten zijn geen kledingstukken of wapens gevonden, wat erop wijst dat ze naakt zijn terechtgesteld. Uit onderzoek aan de botten blijkt dat het gaat om gezonde, in redelijk goede vorm verkerende jongemannen. De skeletten wijzen uit dat de mannen flink zijn geslagen op hun borst, maag en middenrif. Beschadigingen aan de botten van hun handen wijzen erop dat ze hebben geprobeerd de slagen af te weren. Het onthoofden gebeurde in meerdere slagen met een scherp voorwerp tegen het hoofd, de hals en de kaken.
Het massagraf werd gevonden in 2008 en 2009 tijdens de aanleg van een autoweg tussen Dorchester en Weymouth.
(Bron: Politiken Weekly, 17-03-2010)
De Jellingstenen komen onder dak
De twee beroemde runenstenen in Jelling in Oost-Jutland komen onder dak. Het weer en nieuwsgierige vingers hebben de beide stenen de afgelopen 1000 jaar behoorlijk aangetast en de angst bestaat dat verdere blootstelling aan weer, wind en vingers zal leiden tot het kapot scheuren en uiteen vallen van de stenen. Ingrijpen werd als noodzakelijk beschouwd. De stenen zijn samen met de beide grafheuvels en de Middeleeuwse kerk in 1994 door de Unesco als cultuurerfgoed aangemerkt. Lees verder.
Het Vikingschip van Ladby
Dit jaar is het 75 jaar geleden dat het
Ladbyschip werd teruggevonden. Hoewel, van het schip was weinig meer
over, de houten gedeelten waren grotendeels vergaan. Maar het schip had
een perfecte afdruk in de klei achtergelaten. Uit onderzoek is gebleken
dat het vikingschip omstreeks het jaar 950 aan land is getrokken om te
dienen als begraafplaats voor een plaatselijke leider, die samen met
zijn paarden en honden en persoonlijke bezittingen werd begraven. Lees verder.
Waaraan
overleed
Tycho Brahe?
Dat is de vraag die de Deense archeoloog Jens Vellev wil onderzoeken.
Gouden hoorns
En weer werden ze gestolen, de Deense nationale trots: de twee gouden hoorns uit de 5e eeuw. Hoewel goud, hoewel vijfde eeuw.
De beide hoorns die de afgelopen maand september werden gestolen uit het museum in Jelling waren niet van goud. Ze zijn van verguld zilver en het zijn kopieen uit 1851 van twee gouden hoorns uit de vijfde eeuw. De metaalwaarde is bijna nihil en ze kunnen vrij simpel opnieuw gegoten worden. Het Nationaal museum in Kopenhagen is in het bezit van de gietvorm uit 1851.
Toch zijn de beide hoorns een nationaal monument.
Langlopende
projecten
Niet alles hoeft snel en meteen klaar. Soms mogen projecten lang duren, 100 jaar of meer.
Deense kerken
In 1927 is het Nationaal museum in Denemarken begonnen met een beschrijving op te stellen van Deense kerken. Er werd eerst gemikt op een beschrijving van alle kerken die voor 1850 waren gebouwd, later is dat uitgebreid tot alle kerken in Denemarken, ongeveer 2.500. Volgens de huidige planning kan het project in 2067 afgesloten worden.
De beschrijvingen worden in boekvorm uitgegeven en beslaan nu al meer dan 50.000 pagina's. Het eerste deel kwam uit in 1933. Op dit moment wordt er door zes redacteuren aan gewerkt, voor de meesten hun levenswerk.
Van elke kerk wordt beschreven: wie de kerk heeft laten bouwen, de plaats waar de kerk staat, de bouwstijl, het kerkhof, muurschilderingen, inventaris, grafstenen in de kerk.
Dit jaar komt het 55e deel uit over de kerken in Aarhus en wijde omgeving, in 7.000 bladzijden, waaraan veertig jaar is gewerkt.
De Deense site heeft een wat beperktere versie in het Engels.
Middeleeuwse brieven
In 1931 is begonnen met het verzamelen en hertalen van brieven uit de periode 789-1412 die een relatie hebben met het koninkrijk Denemarken, meer dan 18.000 stuks, het zogenaamde Diplomatarium Danicum. De totale uitgave omvat 35 boekdelen en duizenden internet-pagina's. De brieven van 1400-1412 worden alleen op internet gepubliceerd en niet in boekvorm, evenals de brieven uit de periode 1413-1450. Op dit moment wordt er gewerkt aan een supplement bij deze delen, omdat er weer 'nieuwe' oude brieven zijn opgedoken.
Er werden documenten uit diverse talen vertaald zoals uit het Latijn, middeleeuws Duits en Frans, maar ook uit het Nederlands en het Grieks. Er werden documenten verzameld uit diverse archieven in Europa. Ook het Vaticaan gaf toestemming om documenten op microfilm te zetten.
Vanaf het begin in 1931 is er bronnenkritiek aan de documenten toegevoegd, nu heel normaal onder historici, maar in het begin van de vorige eeuw nog nieuw.
In de volgende fase wordt gewerkt aan de periode vanaf 1413 tot 1450.
(http://www.diplomatarium.dk/)
Deense aardrijkskundige namen
In 1910 is gestart met een beschrijving van alle Deense aardrijkskundige namen. Naar verwachting is men voor 2100 klaar. Tot nu toe zijn 8765 pagina's gepubliceerd en is ongeveer de helft van Denemarken beschreven. Van elke naam wordt de betekenis gegeven en een overzicht van middeleeuws bronmateriaal waarin de naam wordt genoemd. Verder worden namen van boerderijen en andere eigendommen, namen van natuur- en landbouwgebieden vermeld die bij de plaats horen. Er worden geen straatnamen vermeld, omdat toen het project in 1910 startte de landbouwcultuur sterker was dan de stadse cultuur.
(http://www.danmarksstednavne.navneforskning.ku.dk/)
Gesta Danorum
Onlangs werd door twee antiquairs een in 1534
gedrukt exemplaar van het boek van Saxo Grammaticus, de Gesta Danorum,
teruggevonden, het boek over de geschiedenis van de Denen vanaf de
mythologische voortijd tot aan het eind van de 12e eeuw.
Lees meer: Gesta Danorum.
De man van Grauballe
Na een ingrijpende uitbreiding is op 1 februari de tentoonstelling rondom het veenlijk, de man van Grauballe, in het Moesgaard museum bij Aarhus heropend.
In hoofdstuk acht van ons leerboek wordt een bezoek aan dit museum beschreven.
Lees meer: de man van grauballe.