De schat van Vindelev
In het najaar van 2021 vinden twee amateurarcheologen
bewapend met een metaaldetector bij het dorp Vindelev in de buurt van
Jelling in Jutland, Denemarken een paar gouden voorwerpen.
Ingeschakelde archeologen van het museum in Vejle vinden na een dieper
gravend onderzoek een goudschat van bijna 800 gram verdeeld over 23
voorwerpen. Behalve de schat vinden ze op dezelfde plek ook sporen van
een dorp uit de ijzertijd, honderden afdrukken van houten palen. De
goudschat moet ooit zijn verborgen in een van de huizen tegen of in
een muur.
Na verder onderzoek wordt de vondst geschat op de eerste
helft van de 6e eeuw. Bij de vondst bevinden zich Romeinse munten uit
de 4e eeuw en brakteaten uit de 5e eeuw.Brakteaten zijn dunne
metalenof houten amuletten met een afbeelding en soms een opschrift.
Ze werden aan een ketting om de hals gedragen. Twee van de gevonden
brakteaten vermelden in runenetekens de naam Wodan, de oppergod van de
Germanen, de oudst tot nu toe gevonden vermelding van die naam.
| Lev in Vindelev betekent erfenis. Winde (V is W in het Deens) zou een voornaam kunnen zijn: Winde's erfenis. Winde zou ook kronkelig kunnen betekenen. Denk aan het Engelse 'winding' (als in: the long en winding road, that leads to your door, en die nooit zal verdwijnen en die ik altijd al gekend heb). Dan zou het kunnen duiden op: de erfenis bij de kronkelende rivier, want er is een riviertje in de buurt van de vondstplek. |
Waarom begraven?
Uit ander onderzoek en uit schriftelijke bronnen is bekend dat er i
het jaar 536 een vulkaanuitbartsing heeft plaatsgevonden met een
zonsverduistering tot gevolg. Welke vulkaan is onbekend, maar het
leidde tot een meerjarige koudeperiode met slechte oogsten.
In het jaar 541 brak er een perstepidemie uit rondom de Middellandse
Zee, bekend als de Justiniaanse pest.
Beide gebeurtenissen kunnen tot onrust hebben geleid en aanleiding
zijn geweest om het goud te verbergen. Een andere optie is dat het als
offergave aan de goden werd begraven.
Een boeiende vraag is wie er in het begin van de 6e eeuw rijk
genoeg was om een dergelijke hoeveelheid goud te bezitten. Sommige
onderzoekers leggen een verband met de plaats Jelling, zo'n acht
kilometer van Vindelev. Jelling was rond het jaar 900 koningszit van
Harald Blauwtand. Ook zijn vader Gorm de Oudere had hier zijn
hoofdkwartier. Harald noemde zich de eerste koning van heel
Denemarken. De runensteen in Jelling verwijst hiernaar (zie elders op
deze site). Naast deze steen staat een runensteen opgericht door Gorm
voor zijn overleden vrouw Thyra.
Wie staat er op de brakteaat afgebeeld?
In Noord-Europa zijn er tot nu toe meer dan 1100 gouden brakteaten
gevonden. De grote vraag bij al deze brakteaten is: wie staat erop
afgebeeld, een hoofdman, een koning, een godheid?
| Voor het maken van brakteaten werd een stempel van brons gebruikt, waarmee de afbeelding op een plaatje van goud werd gedrukt. Op deze manier konden meerdere brakteaten met hetzelfde motief worden gemaakt. Een theorie is dat plaatselijke koningen hun eigen brakteaten lieten maken en exemplaren cadeau gaven aan trouwe metgezellen. |