Deense taal

Deense tussenwerpsels en hun betekenis

Op de universiteit van Aarhus wordt al een paar jaar onderzoek gedaan naar het gebruik in de Deense spreektaal van woorden als nå, okay, ja, nej, mmm, jo, da, nu, øh, altså. Deze woordjes worden tussenwerpsels genoemd en vormen in de grammatica van de schrijftaal een onderklasse.


Op het eerste oog kleine, onbetekenende woordjes, in de spreektaal echter zijn het belangrijke woorden die bijdragen aan een goed verloop van het gesprek. Lees verder.



Genummerde Deense woorden in het Deense woordregister

De Deense Taalunie, het Deense Taal- en Literatuurgezelschap en het Centrum voo taaltechnologie van de universiteit van Kopenhagen zijn bezig een woordregister in te richten met veel gebruikte Deense woorden, voorzien van een uniek nummer.


De bedoeling is om ondernemingen te ondersteunen die toepassingen willen ontwikkelen of verbeteren binnen de taaltechnologie op basis van de Deense taal. Denk daarbij aan systemen voor spellingscontrole of spraaksystemen in het openbaar vervoer, of de computerstem aan de telefoon.


Het register wordt gefinancierd door de Deense staat en is vrij te gebruiken.


De Deense Taalunie heeft het Deense spellingswoordenboek (zoiets als ons Groene Boekje) al ingevoerd en alle woorden, ongeveer een half miljoen,  genummerd. Voor eind 2023 is ook de betekenis van woorden op basis van het Deense woordenboek beschikbaar in het register, maar wel minder omvangrijk, zodat ook computers in staat zijn om te begrijpen wat er staat. Zo wordt van elk woord vermeld of het betrekking heeft op de mens, een handeling,een ding of een eigenschap, en of het een woord is met een negatieve of een positieve lading.


In een later stadium wordt ook de uitspraak toegevoegd en of het een leenwoord betreft of een nieuw woord in het Deens. Daarna is het de beurt aan vaktaal, zoals doktersjargon en visserslatijn.


Volgens de samenstellers is een dergelijk woordregister uniek. En men hoopt hiermee het Deens als taal een stevige positie te geven in de voortschrijdende technologische ontwikkelingen. Want niet alles hoeft in het Engels.


Het register is hier te vinden.



Nieuwe woorden in de Deense taal anno 2022

Dansk Sprognævn (de Deense Taalunie) geeft vanaf 1955 elk jaar een lijst uit met nieuwe woorden in de Deense taal. Ook voor 2022 is er een nieuwe lijst opgesteld.
Lees verder.


De puzzel van de Deense taal

Grammaticaal valt dat best wel mee. Duits is moeilijker met al die naamvallen. De vervoeging van werkwoorden is lastiger in het Nederlands (is het nou met een 'd' of een 't' of met 'dt') dan in het Deens.

De moeilijkheid van de Deense taal zit in de uitspraak en in de klankstructuur. Een onderzoeksproject aan de universiteit van Aarhus met de veelzeggende naam 'The Puzzle of Danish' doet sinds 2017 onderzoek naar de verschillen van het Deens met andere talen.

Lees verder


Retskrivningsordbogen 2012
Op 9 november 2012 is de vierde uitgave van Retskrivningsordbogen, de woordenlijst van de Deense taal (het Deense groene boekje), verschenen.
De vierde uitgave is een geheel herziene versie van de derde uitgave uit 2001.
Lees verder.


Deens als taal

Dat het Deens een lastige taal is om te verstaan en uit te spreken weten we, vooral als die taal klinkt uit een Deense mond. Het grote verschil tussen spreektaal en schrijftaal is ons eveneens bekend. Ook de Deense taalprofessor Peder Skyum-Nielsen maakt zich daar zorgen over en schreef dat op in een boek van 500 pagina's, getiteld Godt Dansk.

Lees meer.

 

Spellingvereenvoudiging

Weer laait in Denemarken de discussie op over het grote verschil tussen schrijftaal en spreektaal. Lees verder.

 

Woordenboek Deens-Nederlands / Nederlands-Deens

De Deense uitgeverij Gyldendal brengt dinsdag 18 mei 2004 de woordenboeken Deens-Nederlands en Nederlands-Deens uit. Er is sinds 1997 aan de woordenboeken gewerkt door medewerkers van de universiteit van Gent en de universiteit van Amsterdam. De woordenboeken bevatten 45.000 trefwoorden en 55.000 voorbeelden, uitdrukkingen en zinswendigen voor elke taal.

Meer informatie via www.gyldendal.dk

In Nederland wordt het woordenboek uitgegeven in de Prismareeks.

Deense woordenboeken
Dit en volgend jaar komt er een nieuw Deens woordenboek op de markt. Het boek wordt uitgegeven in zes delen, die gezamenlijk 3000 Deense kronen kosten. Het eerste deel is onlangs op 11 november uitgekomen.

De zes delen bevatten samen 100.000 woorden die de Deense woordenschat omvatten vanaf 1950 tot nu.
In het woordenboek zijn ook woorden afkomstig uit de Engelse taal opgenomen, zoals bijvoorbeeld: billboard, blind date, blowjob, bodypiercing en burnout.
Naast het woord zelf wordt informatie gegeven over de spelling van het woord, over de woordklasse waar het woord toe behoort, over de verbuiging, de uitspraak, de betekenis, het gebruik, de oorsprong en de ontwikkelingsgeschiedenis van het woord.
Er is twaalf jaar aan de ontwikkeling van het woordenboek gewerkt.
Het Deense woordenboek wordt uitgegeven door Gyldendal.

Deense taalpolitiek
In Denemarken loopt een discussie over het nut een de noodzaak van een Deense taalpolitiek. In hoeverre is het nodig de Deense taal te beschermen tegen met name engelstalige invloeden. Een taal commissie heeft voorstellen gedaan, de minister van cultuur beraadt zich. Deense taalpolitiek.

Kommafilie

De Denen hebben een punt gezet achter hun komma-oorlog. Voor het eerst sinds 1918 kent de Deense taal een (1) kommasysteem. Lees meer via de link: Kommafilie.