Deens een moeilijke
taal?
Grammaticaal valt dat best wel mee. Duits is
moeilijker met al die naamvallen. De vervoeging van werkwoorden is
lastiger in het Nederlands (is het nou met een 'd' of een 't' of met
'dt') dan in het Deens.
De moeilijkheid van de Deense taal zit in de uitspraak en in de
klankstructuur. Een onderzoeksproject aan de universiteit van Aarhus met
de veelzeggende naam 'The Puzzle of Danish' doet sinds 2017 onderzoek
naar de verschillen van het Deens met andere talen.
Een van de vragen die de onderzoekers proberen te beantwoorden is,
waarom Deense kinderen tot hun achtste, negende jaar meer moeite hebben
met het leren verstaan en praten van het Deens dan hun leeftijdsgenoten
met andere Europese moedertalen. Door de uitspraak en de klankstructuur
van het Deens, schrijven de onderzoekers, moeten Deense kinderen meer
moeite doen om hun moedertaal te leren. Zo luidt althans de hypothese
die de onderzoekers hebben opgeschreven in een recente overzichtsstudie,
waarin al het onderzoek naar het Deens vanaf 1998 is opgenomen. Uit hun
onderzoek blijkt overigens ook dat de Deense kinderen vanaf acht, negen
jaar hun achterstand weer hebben ingelopen.
Klankstructuur
Het Deense alfabet kent negen klinkers: a, e, i, o, u, y, æ, ø, å. Het
Nederlands kent: a, e, i, o, u. Fonetisch zijn er - ook in het
Nederlands - meer klinkers (of vokalen): 'aa' is er ook een, en 'eu', en
'ui', en 'ei'. Zo kom je voor het Nederlands op 18 klinkers. In het
Nederlands gebruiken we lettercombinaties om deze klinkers te schrijven,
dat doet het Deens niet.
Deense klinkers worden op verschillende manieren uitgesproken en op
dezelfde wijze geschreven. Tel je de verschillende uitspraken, dan kom
je op 17 klinkers. Daarnaast zijn er in het Deens medeklinkers die als
een klinker worden uitgesproken. Tel je die ook mee kom je op 40
klinkers. Uit onderzoek is gebleken dat hoe meer klinkers hoe moeilijker
de taal.
Uitspraak
Denen hebben de gewoonte lettergrepen in te slikken als ze praten, zoals
Groningers de 'e' in slikken inslikken, en de Ollanders de 'n'.
Inslikken gebeurt in alle talen door alle sprekers. Uit onderzoek is
gebleken dat Denen 25% van de letters inslikken.
Denen varieren weinig in toonhoogte als ze praten, hun spraak klinkt
vlak. Vergelijk bijvoorbeeld het 'zangerige' Frans. En Denen plakken
woorden aan elkaar, er zit geen pauze tussen de woorden.
Natuurlijk valt Deens te leren, ook als je ouder bent dan acht jaar, al
zal er altijd een accentje achterblijven, maar dat is toch niet zo erg?
Jan Baptist, april 2021
Bronnen: www.videnskab.dk
projects.au.dk/the-puzzle-of-danish/ (de
site van de onderzoeksgroep; in het Engels)