Deens als
taal
Dat het Deens een lastige taal is om te verstaan
en uit te spreken weten we, vooral als die taal klinkt uit een Deense
mond. Het grote verschil tussen spreektaal en schrijftaal is ons
eveneens bekend. Ook de Deense taalprofessor Peder Skyum-Nielsen maakt
zich daar zorgen over en schreef dat op in een boek van 500 pagina's,
getiteld Godt Dansk. Taal is veranderlijk, weet ook Skyum-Nielsen, maar
de grootste bedreiging voor de Deense taal komt niet van buitenaf, maar
van binnenuit, namelijk door de slechte uitspraak van de Denen zelf, die
tot uiting komt in het gedeeltelijk inslikken van woorden en weglaten
van letters.
Ook op tv en radio wordt er afbreuk gedaan aan
een goede uitspraak van het Deens, zegt Skyum-Nielsen, en zelf zo dat
oudere Denen moeite hebben te verstaan wat er gezegd wordt. En ook in
het onderwijs wordt er te weinig aandacht aan een goede uitspraak
gegeven.
Neem bijvoorbeeld de letter 'R'. De 'R' is in
het Deens een van de vier meest gebruikte letters. Op papier, want in de
gesproken taal is de 'R' een met uitsterven bedreigde soort geworden. De
'R' verdwijnt uit het midden van woorden en nog sterker aan het einde
van woorden. Zo wordt bijvoorbeeld 'normaal' 'nomaal', 'heroine' wordt
'heoine' en 'Karin' wordt 'Kain'.
Een onderzoekscommissie, ingesteld door de
minister van Cultuur, komt tot de conclusie dat het goed gaat met de
Deense taal. "We hebben de Deense taal gedurende 1000 jaar
doorontwikkeld," schrijft de commissie in haar rapport, "en het past
goed bij de hoek van de wereld waarin we leven."
Wel maakt de commissie zich zorgen over de
opkomst van het Engels als voertaal op universiteiten, waardoor het
Deens terrein verliest in wetenschappelijke uitdrukkingen. De commissie
noemt als voorbeeld een arts die zijn Engelse vaktaal kent, maar de
dingen slecht in het Deens kan benoemen tegenover de patient.
Ook over het beeld dat Denen goed zijn in
vreemde talen maakt de commissie zich zorgen. Dat gaat misschien nog op
voor het Engels, maar kennis van Duits en Frans is sterk afgenomen. Ook
de kennis van verwante talen als Zweeds en Noors laat te wensen over.
Het rapport is als pdf down te loaden van de
webstek van het ministerie van cultuur: www.kum.dk onder
publikationer, met als titel Sprog til tiden.
Jan Baptist, november 2008
Terug