De Deense waardencanon
Denemarken - het land van de canons - kent nu
ook een waardencanon met de tien belangrijkste Deense maatschappelijke
waarden. Kandidaten voor de canon konden door elke Deense burger worden
aangedragen, wat 2425 voorstellen opleverde. Uit die voorstellen heeft
een commissie een voorstel van twintig mogelijke kernwaarden
gedistilleerd. Dit voorstel werd in stemming gebracht onder de
bevolking. Een dikke 300.000 stemmen leverde een waarden-toptien. Zie hier.
De Deense natuurcanon
Denemarken heeft er weer een canon bij: de natuurcanon. In 17 verschillende categorieen zijn 12 bijzondere voorkomsten benoemd die in Denemarken zijn te vinden. De categorieen varieren van weerfenomenen, landschapsvormen en ondergrond via dier- en plantensoorten tot natuurgebieden.
De canon staat op de webstek van het Deense staatsbosbeheer. De teksten zijn in het Deens en voorzien van foto's. Er zijn links toegevoegd naar sites waar folders en verdere informatie te verkrijgen zijn.
De Deense democratiecanon
Naast de cultuur- en de literatuurcanon heeft
Denemarken nu ook een democratiecanon.
35 onderwerpen staan verzameld in een boekwerk
van 100 pagina's, onderwerpen die volgens de samenstellers te maken
hebben met de ontwikkeling van de democratie in Denemarken. Het oudste
onderwerp is van 500 jaar voor onze jaartelling, de democratie zoals die
in Athene bestond. Daarna passeren onder andere de Engelse Magna Carta
uit 1215, de Nederlandse filosoof Spinoza (1632-1677), de Franse
revolutie eind 18e eeuw en de val van de Berlijnse muur in
1989 de revue.
De huidige vorm waarin de Deense democratie zich
manifesteert is volgens de samenstellers beinvloed door en niet los te
zien van ontwikkelingen elders in Europa.
Een commissielid is voortijdig opgestapt, omdat
hij het oneens was met een deel van de commissie die vond dat ook de
Mohammedcartoons opgenomen moesten worden in de canon. Dat is
uiteindelijk niet gebeurd omdat het overzicht van democratische
mijlpalen stopt bij het jaar 2000.
Via de webstek van het ministerie van Onderwijs
is de hele canon in te zien.
http://static.uvm.dk/Publikationer/2008/demokratikanon/hel.html
De Denen zijn er klaar mee, met hun cultuurcanon
of misschien begint het nu pas. Want wat hoort er wel en niet in een
Deense cultuurcanon. De discussie is reeds losgebrand.
Op instigatie van Brian Mikkelsen, de Deense
minister van cultuur hebben experts op zeven verschillende
cultuurgebieden een top twaalf samengesteld met als toegift een
jeugdcultuurcanon met twaalf hoofdwerken.
De zeven gebieden zijn: architectuur, design,
beeldhouwwerk, toneel, literatuur, film en muziek. Met als extra toegift
dus een canon voor jeugdcultuur. 96 grote Deense cultuurwerken uit heden
en verleden zijn gecanoniseerd. Variererend van de Zonnewagen uit het
jaar 1300 voor het begin van onze jaartelling tot de film Festen van
Thomas Winterberg uit 1998, van het vikingschip Skuldelev 2 (Roskilde
Vikingmuseum) uit 1042 tot het façadesysteem voor gebouwen uit 2006 van
Fiberline Composites.
Ook de opera van Sidney staat op de
architectuurlijst, de architect is immers de Deen Jørn Utzon.
En natuurlijk zijn er critici die het niet eens
zijn met de keuzes, die vinden dat er werken ontbreken of ten onrechte
op de lijst staan.
De filmregisseur Lars von Trier heeft al
duidelijk gemaakt dat hij niet in een canon wil figureren. Hij staat
vermeld met zijn film Idioterne (The Idiots) uit 1998. In een korte
film, uitgezonden op de Deense tv heeft hij geprotesteerd door een
Deense vlag aan stukken te knippen, wat hem meteen een aanklacht
opleverde van een televisiekijker.
Tevens is de cultuurcanon in boekvorm en op dvd uitgebracht en gratis aan scholen ter beschikking gesteld. Boek en dvd zijn in de boekhandel te koop voor 99 deense kronen.
Het
boek is als PDF hier verkrijgbaar.
Na de introductie van een literatuurcanon voor
basis- en middelbaar onderwijs krijgen diverse Deense organisaties de
smaak te pakken en gaan aan de slag met een canon voor hun eigen
interessegebied. Zo heeft Arkitektens Forlag (Architectuur uitgeverij)
een architectuurcanon ontwikkeld. Uit een voorstel van vijftig Deense
bouwwerken kon het publiek er twaalf kiezen, wat door een dikke 3000
personen is gedaan. De onderstaande twaalf zijn het geworden.
Dit is de winnaar (klik voor groter beeld)
1. Marmorkirken, 1874-1894, Ferdinand Meldahl
2. Østerlars Rundkirke, ca. 1200
3. Kronborg, 1410-1626
4. Roskilde Domkirke, 1170-1986
5. Amalienborg med Frederiksstaden, Nicolai Eigtved, 1749-1768
6. Rosenborg, 1606-1634
7. Grundtvigskirken, 1921-1940, P.V. Jensen Klint
8. Trelleborg, ca. 980
9. Louisiana, 1958-1990, Jørgen Bo/Vilhelm Wohlert
10. Aarhus Universitet, 1932-1946, C.F. Møller/Kay Fisker/P. Stegmann
11. Bellevue og Bella Vista, Klampenborg, 1934-1937, Arne Jacobsen
12. Radiohuset, København 1937-1945, Vilhelm Lauritzen
Misschien een leuke lijst om te hanteren als
inspiratie voor uitstapjes naar Deense architectuur.
Deense literatuur canon voor scholieren
Een door de minister van Onderwijs ingestelde commissie heeft onlangs een voorstel ingediend voor een literatuur canon, waarin staat aangegeven met welke auteurs scholieren tijdens hun schoolloopbaan kennis moeten hebben gemaakt. Niet iedereen was even opgetogen als de minister over het voorstel. De critici meenden dat de lijst met auteurs een open deur was, deze auteurs werden toch al gelezen. Ook het feit dat er maar één vrouw opstaat gaf aanleiding tot kritiek. Een derde kritiekpunt was dat de commissie geen werken van de auteurs heeft aangewezen, immers niet alles wat de geselecteerde auteurs hebben geschreven is even bewonderenswaardig, aldus de critici.
Als u de auteurs uit de onderstaande lijst kent en hebt gelezen, voldoet u aan de Deense literatuur canon.
- Folkeviser (middeleeuwse Deense balladen)
- Ludvig Holberg (1684-1754)
- Adam Oehlenschlæger (1779-1850)
- Steen Steensen Blicher (1782-1848)
- N.F.S. Grundvig (1783-1872)
- H.C. Andersen (1805-1875)
- Herman Bang (1857-1912)
- Henrik Pontoppidan (1857-1943)
- Martin Andersen Nexø (1869-1954)
- Johannes V. Jensen (1873-1950)
- Karen Blixen (1885-1962)
- Tom Kristensen (1893-1974)
- Martin A. Hansen (1909-1955)
- Peter Seeberg (1925-1999)
- Klaus Rifbjerg (1931-2015)
Zie ook Deense literatuurcanon.